Prowadzenie działalności w sektorze akcyzowym wymaga od przedsiębiorców dogłębnego zrozumienia koncepcji składu podatkowego. Ten kluczowy element systemu podatkowego nie tylko odgrywa istotną rolę w odraczaniu płatności akcyzy, ale także stawia szereg wymagań prawnych i technicznych, które należy spełnić. W niniejszym artykule zagłębimy się w świat składów podatkowych, poznając krok po kroku wszystkie aspekty ich funkcjonowania – od uzyskania niezbędnych zezwoleń, przez spełnienie warunków technicznych, po prowadzenie wymaganych ewidencji i zabezpieczeń akcyzowych. Dzięki kompleksowemu omówieniu tego zagadnienia, przedsiębiorcy działający w branży akcyzowej będą mogli skutecznie nawigować przez złożone regulacje prawne i efektywnie prowadzić swój skład podatkowy.
Czym jest skład podatkowy?
Skład podatkowy to miejsce określone w zezwoleniu, w którym wyroby akcyzowe są produkowane, magazynowane lub przeładowywane w procedurze zawieszenia poboru akcyzy. Ten szczególny obszar stanowi również przestrzeń, do której wspomniane wyroby są wprowadzane lub z której są wyprowadzane w ramach tej procedury. Kluczową korzyścią płynącą z wykorzystania składu podatkowego jest odroczenie płatności podatku akcyzowego do momentu, gdy wyroby opuszczą ten obszar i zostaną wprowadzone do swobodnego obrotu.
Decydując się na otwarcie składu podatkowego, przedsiębiorca musi dysponować odpowiednim miejscem oraz zapleczem technicznym. Oznacza to, że przed złożeniem wniosku o udzielenie zezwolenia, musi on posiadać tytuł prawny do nieruchomości, na terenie której ma być prowadzony skład, a także zapewnić niezbędne wyposażenie, takie jak zbiorniki produkcyjne, magazynowe, wagi, mieszalniki, nalewaki i inne urządzenia umożliwiające efektywne zarządzanie składem.
Zezwolenie na prowadzenie składu podatkowego
Prowadzenie działalności w ramach składu podatkowego wymaga uzyskania stosownego zezwolenia wydawanego przez naczelnika właściwego urzędu skarbowego. Wniosek o wydanie takiego zezwolenia ma formę formularza określonego w przepisach wykonawczych. Ubiegający się o pozwolenie podmiot musi spełnić szereg kryteriów, między innymi:
-
Prowadzić co najmniej jeden rodzaj działalności polegającej na produkcji, przeładowywaniu lub magazynowaniu wyrobów akcyzowych, w tym będących własnością innych podmiotów.
-
Być podatnikiem podatku od towarów i usług.
-
Nie posiadać zaległości z tytułu cła, podatków, składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne, a także nie być objętym postępowaniem egzekucyjnym, likwidacyjnym lub upadłościowym.
-
Złożyć zabezpieczenie akcyzowe, chyba że zostanie zwolniony z tego obowiązku.
-
Posiadać tytuł prawny do korzystania z miejsca, w którym ma być prowadzony skład podatkowy.
Wniosek o wydanie zezwolenia oraz załączone dokumenty stanowią zgłoszenie do urzędowego sprawdzenia, w ramach którego właściwy naczelnik urzędu celno-skarbowego weryfikuje, czy w miejscu prowadzenia składu podatkowego są zapewnione warunki i środki do sprawnego przeprowadzania kontroli. Pozytywne zakończenie tego procesu jest niezbędne do uzyskania zezwolenia.
Dodatkowe wymogi przy obrocie paliwami silnikowymi
W przypadku, gdy podmiot prowadzący skład podatkowy zamierza dokonywać nabyć wewnątrzwspólnotowych paliw silnikowych, których wytwarzanie lub obrót wymaga koncesji, musi spełnić dodatkowe wymagania. Kluczowe z nich to:
-
Posiadanie przez nabywcę paliw koncesji na obrót paliwami z zagranicą.
-
Siedziba lub miejsce zamieszkania nabywcy na terytorium kraju lub posiadanie oddziału (w przypadku przedsiębiorcy zagranicznego).
-
Nabycie paliw na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej na terytorium kraju.
-
Przekazanie podmiotowi prowadzącemu skład podatkowy numeru identyfikacji podatkowej (NIP) poprzedzonego kodem PL, używanego na potrzeby podatku od towarów i usług.
Ponadto podmiot prowadzący skład podatkowy ma obowiązek informowania Prezesa Agencji Rezerw Materiałowych i Ministerstwa Finansów o podmiotach, na rzecz których dokonał w danym miesiącu nabyć wewnątrzwspólnotowych paliw silnikowych, a także o rodzajach, kodach CN i ilościach tych paliw.
Ewidencje i dokumentacje
Prowadzenie składu podatkowego wiąże się z koniecznością prowadzenia szeregu ewidencji i dokumentacji. Kluczową z nich jest ewidencja wyrobów akcyzowych, która powinna umożliwiać identyfikację przeprowadzonych operacji gospodarczych, w szczególności czynności produkcyjnych lub związanych z obrotem tymi wyrobami, a także ustalenie stanów zapasów. Ewidencja ta może być prowadzona w formie pisemnej lub elektronicznej, przy czym w wersji papierowej karty powinny być przeszyte, ponumerowane i opatrzone pieczęcią podmiotu.
Oprócz ewidencji wyrobów akcyzowych, podmiot prowadzący skład podatkowy może być zobowiązany do prowadzenia innych dokumentacji, w zależności od zakresu swojej działalności. Mogą to być na przykład księgi kontroli, dokumentacja wymagana na podstawie przepisów o rachunkowości lub przepisów podatkowych innych niż akcyza.
Zabezpieczenie akcyzowe
Prowadzenie składu podatkowego wymaga złożenia i utrzymywania generalnego zabezpieczenia akcyzowego. Zabezpieczenie to jest obciążane w momencie przyjęcia lub wyprodukowania wyrobów akcyzowych, a zwalniane, gdy wyroby opuszczają skład podatkowy. Musi ono pokrywać wysokość potencjalnej akcyzy.
Istnieje możliwość uzyskania zwolnienia z obowiązku złożenia zabezpieczenia akcyzowego, jeśli przedsiębiorca spełnia określone warunki, takie jak:
-
Posiadanie siedziby lub miejsca zamieszkania na terytorium kraju.
-
Stosowanie procedury zawieszenia poboru akcyzy co najmniej od roku.
-
Zapewnienie swojej sytuacji finansowej i majątku, gwarantujących wywiązywanie się z zobowiązań podatkowych.
-
Brak zaległości z tytułu cła, podatków, opłaty paliwowej oraz składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne.
Zwolnienie jest udzielane na czas oznaczony, nie dłuższy niż 2 lata, i może być przedłużane na kolejne okresy.
Inną opcją jest uzyskanie zgody na złożenie zabezpieczenia w formie ryczałtu, który wynosi 30% (a w przypadku gorzelni – 15%) wysokości zabezpieczenia generalnego.
Urzędowe sprawdzenie
Przed wydaniem lub zmianą zezwolenia na prowadzenie składu podatkowego, właściwy naczelnik urzędu celno-skarbowego przeprowadza urzędowe sprawdzenie. Celem tych działań jest ustalenie, czy w miejscu prowadzenia działalności podlegającej kontroli celno-skarbowej są zapewnione warunki i środki do sprawnego przeprowadzenia tej kontroli, a także czy miejsce to spełnia wymagania określone w przepisach o podatku akcyzowym.
W ramach urzędowego sprawdzenia przedsiębiorca składa dokumentację, która powinna zawierać m.in. plan składu podatkowego, wykaz miejsc produkcji, magazynowania i przeładowywania wyrobów akcyzowych, opis zabezpieczeń technicznych, wykaz legalizowanych przyrządów pomiarowych oraz pozostałego wyposażenia, a także skrócony opis procesu technologicznego i instrukcje wewnętrznego obiegu dokumentacji.
Z urzędowego sprawdzenia sporządza się protokół, który wraz z dokumentacją dotyczącą działalności podlegającej kontroli stanowi akta weryfikacyjne zatwierdzane przez naczelnika urzędu celno-skarbowego.
Korzyści z prowadzenia składu podatkowego
Prowadzenie składu podatkowego przynosi szereg korzyści dla przedsiębiorców działających w branży akcyzowej. Najważniejsze z nich to:
-
Odroczenie płatności podatku akcyzowego – wyroby akcyzowe przechowywane w składzie podatkowym nie podlegają natychmiastowej zapłacie akcyzy, co poprawia płynność finansową przedsiębiorstwa.
-
Uproszczenie rozliczeń – skład podatkowy umożliwia prowadzenie ewidencji i dokumentacji w sposób zorganizowany, co ułatwia rozliczenia z organami podatkowymi.
-
Zwiększenie konkurencyjności – odroczenie płatności akcyzy pozwala przedsiębiorcom na bardziej elastyczne kształtowanie cen i oferty, co przekłada się na wzmocnienie pozycji rynkowej.
-
Możliwość zwolnienia z zabezpieczenia akcyzowego – spełnienie określonych warunków umożliwia uzyskanie zwolnienia z obowiązku złożenia zabezpieczenia, co dodatkowo poprawia sytuację finansową.
-
Kompleksowa kontrola – scentralizowanie działań produkcyjnych, magazynowych i przeładunkowych w ramach składu podatkowego ułatwia nadzór i kontrolę ze strony organów celno-skarbowych.
